Veel mensen vragen zich af wanneer de notaris de gelden die hij in het kader van een (vastgoed)transactie onder zich heeft mag uitbetalen aan een partij en/of aan derden. Het bestuur van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (de KNB, waarbij iedere notaris verplicht is aangesloten) heeft hiervoor een beleidsregel gemaakt die, in het kader van de bestrijding van belastingfraude en malafide praktijken, ervoor moet zorgen dat geldstromen helder verlopen.

De notaris is verplicht de opbrengst over te maken naar het rekeningnummer van de partij die krachtens de in de akte neergelegde transactie recht heeft op betaling (de rechthebbende). Het bedrag dient te worden overgemaakt naar een rekeningnummer van de rechthebbende bij een bankinstelling als bedoeld in de Wet op het financieel toezicht dan wel een bankinstelling in het land waar de rechthebbende zijn woonplaats heeft.

Onder bepaalde omstandigheden mag op de beleidsregel een uitzondering worden gemaakt. Het betreft dan betalingen die in nauw verband staan met de transactie zelf en waarvan het bestaan ook eenvoudig controleerbaar is. Als uitzondering worden bijvoorbeeld genoemd, doch niet limitatief:

• Betalingen in opdracht van de rechthebbende, mits dit een betaling is aan de vereniging van eigenaren, de gemeente dan wel een ander publiekrechtelijk orgaan (semi-overheden of woningcorporatie), degene die recht heeft op achterstallige erfpachtscanon of retributie, een bemiddelaar of adviseur (mits het een gebruikelijke courtage/honorarium betreft), een taxateur mits het een gebruikelijk honorarium betreft, degene die de bankgarantie heeft verzorgd, degene die een overbruggingskrediet heeft verstrekt voor zover dit afkomstig is van een door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) gesanctioneerde instelling, de aannemer bij een koop/aannemingsovereenkomst bij nieuwbouw voor zover het vervallen termijnen betreft, een collega notaris.
• Betalingen ingevolge een hypotheek-, pand-, of ander beperkt recht en een beslag gelegd op de onroerende zaak dan wel onder de notaris. Dit betekent dat het de notaris niet is toegestaan om van de geldsom andere leningen dan die van een hypotheek of bepaalde overbruggingskredieten af te lossen, dan wel openstaande schulden te voldoen. Evenmin mag geld worden overgemaakt ten titel van schenking aan bijvoorbeeld kinderen of in een andere verhouding dan waarin partijen zijn gerechtigd.

Samengevat:
Het behoort niet tot de taak van de notaris om als overboekingskantoor op te treden voor een cliënt. De cliënt ontvangt van de notaris de opbrengst en dient daarmee zelf zijn betalingen te verrichten.

De notaris moet wachten met het uitbetalen van de gelden die in het kader van een vastgoedtransactie in zijn handen zijn gestort, totdat uit een narecherche in de openbare registers is gebleken dat er geen ingeschreven beslagen en/of hypotheken aan de transactie in de weg kunnen staan.

Wanneer de notaris kan uitbetalen, hangt dus af van het tijdstip waarop de narecherche een actueel beeld geeft van hypotheken en beslagen die aan de koper kunnen worden tegen geworpen. Dit tijdstip hangt mede af van de snelheid waarmee het Kadaster aangeboden hypotheken en beslagen signaleert. De notaris dient daarvoor de termijn af te wachten die het Kadaster daarvoor maximaal nodig heeft. De gelden zullen na aktepassering zo spoedig mogelijk worden overgemaakt, veelal in verband met de uitvoering van de notariële beleidsregel, de tweede werkdag volgende op de dag van passeren van de akte.